Game ve play kelimelerini Türkçeye çevirdiğiniz zaman aslında ikisinin karşılığının “oyun” kelimesi olduğunu görüyoruz. Fakat oyun/oyunlaştırma dünyasında “game” ve “play” kelimeleri birbirlerinden çok farklı iki anlam taşımaktadır. Bu farkı daha iyi anlayabilmek için iki kelimenin köküne ve anlamına bakmanın faydalı olacağını düşünüyorum. Bu yazımda da sizlere “game” ve “play” arasındaki farktan bahsetmeye çalışacağım.
PLAY
Play, Antik Yunanca’daki “Paideia” kelimesinden gelmektedir. “Paideia” kelimesi Antik Yunan’da, “Amacı olmayan sadece eğlenmek için yapılan aktiviteler” için kullanıyordu. Play’in bir kazananı veya kaybedeni yoktur, tamamen eğlenmek ve güzel vakit geçirmek için yapılan aktivitelerdir.
Çocukken deniz kenarına gittiğimizde bir çoğumuz bir amaca yönelik olmadan kumdan kale yapmaya çalışmışızdır. Kumdan kaleyi yaparken güzel vakit geçirip, eğleniyorduk ve uymamamız gereken her hangi bir kural da yoktu. Sadece “play” yapıyorduk.
GAME
Game kelimesi “ludus” kelimesinden gelmektedir. “Ludus”un anlamı, “belirli kurallar çerçevesinde bir amaca ulaşmaya çalışan “oyun”dur. Game’de play’in aksine kazanan ve kaybeden vardır. Game’in her zaman sınırları ve kuralları vardır.
Oyuncunun bu sınırlar ve kurallar uyarak amaca ulaşması gerekmektedir. Eğer oyuncu game’nin kurallarına ve sınırlarına uymuyorsa zaten o “game” olmaktan çıkar ve başka bir “game” veya “play” dönüşür.
Game kelimesi play’e göre daha ciddi bir anlam taşımaktadır. Game’in her zaman sınırları ve kuralları vardır. Oyuncunun bu sınırlar ve kurallar uyarak amaca ulaşması gerekmektedir. Eğer oyuncu game’nin kurallarına ve sınırlarına uymuyorsa zaten o “game” olmaktan çıkar ve başka bir “game” veya “play” dönüşür.
Basketbol oyunu düşünün, oyun kuralları gereği topa ayakla dokunmak veya ayakla her hangi bir müdahalede bulunmak yasaktır. Basketbol oyunun kuralları sana, sadece ellerini kullanarak topu yönetebileceğini söylüyor ve ayağını kullandığın zaman kural dışı bir hareket yapmış olduğunu belirtiyor. Eğer basketbol oyunun kuralları değiştirip ayakla oynanan bir oyun haline getirirseniz o oyun artık basketbol olmaktan çıkar ve farklı bir oyun olur.
Game’in kuralları değiştirilemez veya kaldırılamaz, kurallar keskin sınırlarla belirlenmiştir ve bu kurallara uymayıp, kuralların dışına çıkarsan oynadığın “game” olmaz.
“Game ve “Play”i ayıran en belirgin nokta, birinin kurallar çerçevesinin ve amacının olması (game), diğerinin hiç bir kuralının ve amacının olmamasıdır (play). Fakat game’de ve play’de de gönüllük esası vardır.
Kubilay Kecin
BrandNewGame Turkey, GameStorm Trooper
Gamification Turkey, Volunteer